BÉ BIẾNG ĂN MỘT CÁCH THÌNH LÌNH CHÍNH LÀ TRIỆU CHỨNG MỘT BỆNH NÀO ĐÓ
Ngày:08/12/2016 lúc 09:31AM
BÉ BIẾNG ĂN MỘT CÁCH THÌNH LÌNH CHÍNH LÀ TRIỆU CHỨNG MỘT BỆNH NÀO ĐÓ
Dĩ nhiên ai cũng biết thỉnh thoảng bé biếng ăn vì đau yếu, cảm, sốt, ban đỏ… Bé biếng ăn một cách thình lình chính là triệu chứng một bệnh nào đó.
Một khi trẻ sơ sinh biếng ăn vì có tật ở một bộ phận nào thuộc bộ tiêu hóa như sứt môi, thực quản nghẹt v.v… Những bệnh lở miệng, loét niêm mạc, viêm họng, nhọt mủ sau hầu, dĩ nhiên là làm cho bé đau đớn không ăn được dù rất muốn ăn chứ không phải biếng ăn. Những bệnh xa gần khác cũng có thể làm rối loạn bộ tiêu hóa như viêm a-mi-đam, thối tai, nhiễm trùng đường tiểu… Những sai lầm trong sự dinh dưỡng như pha sữa không đúng cách, dùng sữa không đúng loại hay bé không chịu được một loại sữa bò nào đó, không chịu được bột v.v… cũng làm cho bé biếng ăn. Cuối cùng bé có thể biếng ăn vì thiếu sinh tố, thiếu chất sắt… Những ngược lại, dư nhiều vitamin nhất là các loại vitamin A, D hay uống nhiều thuốc bổ dạng si rô cũng có thể làm cho bé biếng ăn nữa.
Thỉnh thoảng bé bỏ bú sữa chỉ vì bà mẹ đã pha thuốc vào sữa bột của bé như những lần trước, làm bé sợ và bỏ bú mấy ngày liền. Có khi vì thêm một loại thức ăn lạ đột ngột, bé không thích cũng bỏ ăn. Trong khoảng từ 4 đến 9 tháng, phần nhiều bé biếng ăn vì lúc đó bé đang phát triển mạnh về tâm lý, chậm phát triển về thể chất. Thời gian này bé còn mọc răng, thích gặm nhấm, cắn hơn là thích bú “như con nít”. Bé sẽ lên cân chậm vì ít bú trong thời kỳ này. Nhưng nguyên nhân tâm lý sâu xa nhất, theo các nhà tâm lý trẻ nhỏ, là có một sự xung khắc giữa “nền văn minh tiên tiến” với những quy luật cứng ngắc của nó và bản năng cá biệt, phức tạp, cụ thể của bé trong vấn đề dinh dưỡng, làm bé biếng ăn. Ngay trong hai tháng đầu, nếu vì lý do gì người mẹ không thể cho con bú sữa mẹ được nữa thì sự xung khắc đã bắt đầu từ đó. Sữa mẹ, như ta đã biết, là một thứ sữa thiên nhiên lý tưởng của trẻ nhỏ. Bé có thể khi vui bú nhiều, khi buồn bú ít, nhởn nhơ mà bú, thảnh thơi mà bú. Sữa mẹ cũng tùy theo nhu cầu của trẻ mà tăng hay giảm; bình sữa lúc nào cũng sẵn sàng, cũng có nhiệt độ thích hợp và sạch sẽ; mùi vị sữa cũng thích khẩu cho từng trẻ, khác xa với cái bình bú, cá núm vú bằng cao su cũng một khuôn mẫu cho bằng triệu triệu trẻ em và sữa thì luôn có cùng phẩm chất, mùi vị… Ngoài ra, bú sữa bột trẻ còn bị bắt bú vào những giờ giấc nhất định, cân lượng nhất định cho dủ bao nhiêu ca-lo-ri. Tới giờ bú mà bé đang ngủ cũng bị thức dậy, khi bé đói mà chưa tới giờ thì người ta cứ để cho bé khóc! Lối bú nhân tạo này thường bỏ các cử bú đêm trong khi thực ra bé cần bủ cả đêm ít nhất là mấy tuần lễ đầu rồi mới bỏ dần được. Ai cũng biết trẻ sơ sinh thường ngủ ngày rồi đêm lại thức bú. Khoảng từ 6 đến 12 tháng bé biếng ăn là vì cách bỏ bú (dứt sữa) của ta không khéo. Từ một tuổi trở đi có những xung khắc mới. Lúc đó, bé phát triển cá tính mạnh, thích độc lập, thích làm trái ý mẹ, người mẹ không hiểu vẫn tiếp tục chăm sóc quá đáng, kiểm soát từng tí, ép bé ăn thứ này thứ khác theo ý mình. Bé càng ít ăn, mẹ càng lo lắng, có khi giận dữ nữa và vì vậy mà bé cũng càng phản ứng mạnh theo, bỏ ăn luôn. Từ 15 – 18 tháng, bé thích ăn bốc hay phá phách thức ăn, vung vãi đổ bừa bãi khiến bà mẹ bực mình, cố tìm mọi cách để “đưa bé vào vòng kỷ luật” một cách tuyệt vọng. Bà bắt bé tập cầm muỗng, cầm đũa, hay đút lấy chứ không cho bé ăn một mình. Và dĩ nhiên, bé lại ăn mất ngon. Cũng khoảng tuổi này, nhiều bé đã có thêm một đứa em, một “địch thủ đáng ngại” của bé. Bé ganh tị, khổ sở, cảm thấy mình bị bỏ rơi, tủi thân và như thế làm sao bé có thể ăn ngon ngủ yên nữa. Từ 2 tuổi trở đi, bé đã được xem như một người lớn trong nhà. Mẹ bắt bé ngồi vào bàn ăn ngay ngắn, nghiêm chỉnh, quấn khăn ăn chung quanh cổ, ép bé ăn các món ngon, bổ, theo ý mẹ và bé ì ra hay chỉ ăn chút đỉnh như mèo ngửi. Không có gì bực mình bằng sự bị ép ăn, nhất là bị quan sát từng li từng tí trong lúc ăn. Chúng ta cũng vậy, bao giờ “ăn vụng” cũng ngon hơn.
Biết những nguyên nhân tâm lý bệnh lý như vậy rồi, cách chữa trị chứng biếng ăn của bé không khó. Trước hết, đừng quên là có nhiều hạng trẻ. Có hạng “ thực như hổ” cũng có hạng “thực như miêu”. Cũng đừng quên có những giai đoạn phát triển bình thường mà bé sẽ ăn uống ít đi, không thấy thèm ăn. Mập bự không phải là dấu hiệu của sự khỏe mạnh. Nếu bé ít ăn mà vẫn khỏe vẫn chơi thì cứ mặc kệ. Nhờ bản năng, bé sẽ tự kiếm lấy thức ăn thích hợp. Nhờ bản năng, bé biết phải ăn gì và ăn bao nhiêu… Ta đừng quan trọng hóa vấn đề. Nếu ta không cử kiêng quá đáng, để bé tự ăn thứ bé thích thì không bao giờ bé bị chết đói đâu (Bé thiếu ăn, bị ốm đói phần nhiều là do ta không cho bé ăn: Sau cơn bệnh, ta bắt bé cử kiêng quá đáng. Lúc bé thèm ăn lại, ta lại không dám cho bé ăn món bé thích). Nếu bé vì lý do gì đó chê bữa thì cũng mặc kệ vì “Đói đầu gối phải bò”.
Phải kiên nhẫn. Đừng nài ép, đừng rầy rà, hăm dọa hay dụ dỗ gì cả. Đừng quan tâm quá làm bé khó chịu thêm. Không cổ vũ, không hài lòng, khen ngợi. Cũng không so sánh bé với trẻ nhỏ khác. Không để ý đến bé, bé sẽ ăn lại được.
Dĩ nhiên, một cách kín đáo, ta theo dõi bé, xem bé thích món gì, ta cũng cấp kha khá món đó cho bé. Nhưng ít thôi, để cho bé còn thèm ăn. Ê hề quá cũng dễ làm ngán.
Nếu bé thích ăn một món hoài rồi đổi sang món khác cũng kệ. Đừng lo thiếu chất. Khi cơ thể thiếu thì nó sẽ đòi ngay.
Từ 12 đến 18 tháng, bé thích vọc phá, thích tự ăn một mình, không chịu cho người lớn đút, ta cứ để yên cho bé ăn. Nếu bé không ăn đúng bữa, đúng lượng cũng không sao. Nếu trước bữa mà bé đã ăn bánh ngọt, uống sữa, ăn kẹo thì dĩ nhiên không ăn đúng bữa chẳng có gì lạ. Có bé thích ăn trong khung cảnh ganh đua với anh chị bạn bè. Ta khéo léo tạo khung cảnh đó cho bé. Có khi cũng cần cứng rắn một chút. Không phải là nạt nọ đâu, nhưng nhờ một người khác – không phải mẹ bé – cho ăn thì bé sẽ ăn nhiều hơn. Có khi xa nhà một thời gian bé cũng ăn nhiều, có lẽ là nhờ không khí vui, lạ.
Một điểm quan trọng là các thứ thuốc kích dạ dày, làm cồn cào ruột không giúp ích gì cho việc chữa trị chứng biếng ăn. Các sinh tố, nhất là sinh tố D, uống quá nhiều các loại si rô bổ dưỡng… càng làm bé mất sự thèm ăn.
Tóm lại là trong vấn đề bé biếng ăn, ta không có gì để lo ngại cả. Nếu có bệnh thì chữa, nếu do nguyên nhân tâm lý thì khéo léo, kiên nhẫn một thời gian bé sẽ khỏi, nếu sai lầm trong dinh dưỡng thì phải sửa lại cho đúng.